Największą miejscowością gminy jest Gromadka, do
której w 1988 roku przyłączono sąsiednią wieś Grodzanowice.
Pierwsza źródłowa wzmianka na temat miejscowości Gremsdorf
została wymieniona w 1554 r., natomiast współczesną nazwę
Gromadka przyjęto po 1945r. Powstanie osady wiąże się z
eksploatacją rudy darniowej oraz pierwszymi okolicznymi
kuźnicami i hutami. W 1845 r. wieś posiadała 1 młyn, 1
wiatrak, 1 tartak, 1 cegielnię, 6 karczm oraz 15 zakładów
rzemieślniczych. Liczba ludności wsi w ówczesnym okresie
kształtowała się na poziomie 490 osób. W 1859 roku Jan Bogumił
Wiedermann zbudował na terenie wsi zakład hutniczy z wielkim
piecem. Jednym z nielicznych ocalałych zabytków na terenie
Gromadki jest neogotycki kościół parafialny, zbudowany w
1910r. Na wieży kościoła warto przyjrzeć się dwóm dzwonom
wykonanym ze spiżu w latach 1902 i 1911.
Miejscowością sąsiadującą z Gromadką jest Modła, po raz
pierwszy wymieniona w źródłach w 1381 roku jako Modlau.
W 1854 r. na terenie odlewni we wsi postawiono pierwszy wielki
piec. W 1872 r. uruchomiono linię kolejową
Miłkowice-Żagań-Berlin, która służyła przede wszystkim
transportowi wyrobów hutniczych produkowanych w miejscowej
odlewni. Począwszy od roku 1926 wieś utrzymywała regularne
połączenia pocztowe z sąsiedztwem, dzięki regularnie
kursującemu autobusowi pocztowemu, dostarczającemu pocztę
m.in. "Bunzlauer Stadtblatt". Na terenie wsi
funkcjonowały 3 młyny, z których zachował się młyn wodny z
charakterystyczną sygnaturą ówczesnego cechu rzemieślniczego.
Najstarszą miejscowością w gminie jest Osła,
dawniej znana jako Ocenane (pierwsza źródłowa wzmianka
o miejscowości w 1245 r.). W 1825 r. Osła doświadczyła pożaru,
w którym spłonęły zamek, stajnie, zabudowania dworskie,
kościoły (ewangelicki i katolicki). W 1845 r. w Osłej działały
4 młyny wodne, 3 wiatraki, 1 tartak, 1 browar oraz 24
rękodzielników. Na wieży miejscowego kościoła są zawieszone
dwa dzwony spiżowe z 1823r.
Poprzednia nazwa miejscowości Wierzbowa brzmiała
Rückenwaldau (Zalesione Wzgórze na Błoniach), natomiast
wieś Różyniec nosiła miano Rosinthal (Różana
Dolina).
Miejscowość Krzyżowa znana była poprzednio jako
Lichtenwaldau. Godnym uwagi jest tamtejszy
poewangelicki XIX-wieczny kościół zbudowany w stylu
neoromańskim.
|